Burmese

စက်တင်ဘာ ၇ ရက်နေ့မှာ နောက်ဆုံးထွက်ခဲ့တဲ့ The Struggle မဂ္ဂဇင်းကို အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေး နှစ်ပတ်လည် နိုဝင်ဘာ ၇ ရက်နေ့မှာ issue အသစ်ထွက်ဖို့ ရည်မှန်းခဲ့ပေမယ့် အကြောင်းကြောင်းကြောင့် မထွက်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒီနှစ်လကျော်အတွင်း ဖြစ်ရပ်တွေကလဲ အလျင်အမြန် ပြောင်းလဲလျက်ရှိတယ်။

Dialectics teaches us that everything changes into its opposites.

ဒီကနေ့ အရင်းရှင်စနစ် အကြပ်အတည်းဟာ ၁၉၂၉-၃၀ ခုနှစ်တွေမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားပျက်ကပ် (Great Depression) နောက်ပိုင်း အပြင်းထန်ဆုံးနဲ့ အကျယ်ပြန့်ဆုံး အကြပ်အတည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ အရင်းရှင်စနစ်တခုလုံး ကပ်ဆိုက်နေတဲ့ ကာလ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ကြီးစိုးတဲ့ ဗမာပြည် အရင်းရှင်စနစ် အကြပ်အတည်းဟာ ပိုသိပ်သည်း ပြင်းထန်တယ်လို့တောင် ဆိုနိုင်တယ်။ တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာ့ အရင်းရှင်စနစ် အကြပ်အတည်းရဲ့ acute expression လို့ ပြောရပါလိမ့်မယ်။

၂၀၂၃ ဇူလိုင် ၃၁ရက်နေ့မှာ နှစ်သောင်းကျပ်တန် ငွေစက္ကူတွေ ရိုက်ထုတ်တော့မယ်ဆိုတဲ့ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီရဲ့ ကြေငြာချက် ထွက်ပေါ်လာခဲ့တယ်။ “ဟောင်းနွမ်း၍ လှည့်လည်သုံးစွဲရန်မသင့်သည့် ငွေစက္ကူတို့နှင့် တန်ဖိုးတူ လဲလှယ်ခြင်းဖြင့်သာ ဖြန့်ဝေသွားမည်”လို့ ဘယ်လိုပဲပြောပြော ယုံစရာ မရှိပါ။ မင်းအောင်လှိုင်တို့ကိုယ်တိုင်လည်း ယုံယုံကြည်ကြည် ပြောရဲပုံမရပါ။ 

ဗမာပြည်ကို မာ့(က်စ်)ဝါဒဆိုပြီး စတင်ရောက်ရှိလာကတည်းက genuine မာ့(က်စ်)ဝါဒ မဟုတ်တော့ဘူး။ အဲဒီအချိန်မှာ စတာလင်ခေါင်းဆောင်တဲ့ ဗျူရိုကရေစီက အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေး အစဉ်အလာနဲ့ ဘော်ရှီဗစ် method တွေကို ဖျက်စီးပစ်ထားပြီးပြီ၊ ဒါ့အပြင် လီနင့်ပါတီကို physical destruction ပါ လုပ်ထားပြီးပြီ။

၁၉၃၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့၊ ကိုပင်ဟေဂင် (ဒိန်းမတ်) မှာ လီယွန် ထရော့စကီး မိန့်ခွန်းတခု ပြောခဲ့တယ်။ အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေး၁၅နှစ်ပြည့် အခမ်းအနားမှာ ပြောခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်။ အောက်တိုဘာ တော်လှန်ရေးကို ခုခံကာကွယ်ရင်း ၁၉၁၇ ရုရှားမှာ အမှန်တကယ် ဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေကို သမိုင်းအမှန်ဖြစ်အောင် ဖော်ထုတ်ပြခဲ့တယ်။ စတာလင်ဝါဒီတွေ တင်ပြနေကျ ပုံဖျက်ထားတဲ့ ဗားရှင်းနဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်နေမယ်။

Jorge Martin and Fred Weston တို့ရေးတဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့က ဆောင်းပါး “Ukraine: Putin ups the ante by recognising the Donbas republics and sending in troops” ကို ဘာသာပြန် ဖော်ပြထားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးကို ရေးစဉ်က ယူကရိန်း တပြည်လုံးကို ရုရှားစစ်တပ်တွေ ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ခြင်း မရှိသေးပါဘူး၊ ဒွန်းဘတ်(စ်)ဒေသကိုပဲ ရုရှား စစ်တပ်တွေ ဝင်ရောက်ထားသေးချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ ဖြစ်ရပ်တွေက အချိန်တိုအတွင်း တဟုန်ထိုး ဖြစ်ပေါ်သွားခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဖြစ်ရပ်တွေရဲ့ နောက်ကွယ်က အကျိုးစီးပွားတွေကို နားလည်ဖို့၊ ဘာ့ကြောင့် ဒီအခြေဆိုက်ခဲ့သလဲ ဆန်းစစ်နိုင်ဖို့ဆိုရင် အခုဆောင်းပါးက အထောက်အကူဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆပြီး ဘာသာပြန် ဖော်ပြလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အယ်ဒီတာ့မှတ်ချက်။

အရင်းရှင်စနစ်ကျင့်သုံးပြီးတဲ့နောက် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးမှာ ထိပ်တန်းရောက်လာတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ အခုဆိုရင် စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာကို တွေ့လာရပါတယ်။ အကြောင်းအရင်းက‌တော့ တရုတ်ရဲ့ အကြီးဆုံး အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်းစုကြီး Evergrande က ပြိုလဲခါနီး အခြေအနေမှာ ရောက်နေပြီးအကြွေး ကန်‌‌ဒေါ်လာ ၃၀၀ ဘီလီယံကျော် တင်နေပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်က ၂၀၀၇-၀၈ ခုနှစ်က အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဘဏ်ချေးငွေဂယက် ( subprime mortgage crisis ) နဲ့ အဖြစ်ချင်းတူနေပါတယ်။ ဒါ‌ကြောင့် အခုနှစ်မှာ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်က အမေရိကန်တို့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတဲ့ ပြဿနာမျိုး ကြုံတွေ့နေရပြီး အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ ဘေးကျပ်နံကျပ်ကာလအတွင်း ရောက်ရှိနေပါတယ်။

(ဂ်)ဟာ ဂျာမန် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရေစီရဲ့ အချောင်သမားဝါဒကို တိုက်ခိုက်ရာမှာ အဓိက အခန်းကဏ္ဍ ကနေ ပါဝင်ခဲ့သော ထူးချွန်ထက်မြက်လှတဲ့ တော်လှန်ရေးသမား မာ့(က်စ်)ဝါဒီတယောက်ဖြစ်တယ်။ ဂျာမနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီကို အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့သူလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကံမကောင်းစွာပဲ သူမရဲ့ လက်ရာတချို့နဲ့ မိန့်ခွန်းတချို့ကို လိုသလိုဆွဲယူပြီး သူမရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို လုံးလုံးလျားလျား ပုံဖျက်ပစ်ခဲ့ကြတယ်၊ လီနင်နဲ့ ဘော်ရှီဗစ်တွေရဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်တယောက်လို ပုံဖော်ခဲ့ကြတယ်။

ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်နေ့အထိ အခြေအနေ

ဇန်နဝါရီ ၄-၅ ရက်နေ့တွေကတည်းက ကာဇက်စတန် မြို့ကြီးတွေမှာ လူထု ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွေ တခဲနက် မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။ နှစ်သစ်ကူးနေ့ကစပြီး Mangystau မြို့မှာ ဓာတ်ငွေ့ဈေးတွေ ထိုးတက်သွားတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေကနေ လူထုလှုပ်ရှားမှုကြီး ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် ဖြစ်ရပ်တွေဟာ တဟုန်ထိုး ခုန်ကူးပြောင်းလဲသွားပြီး လူထု အုံကြွမှုအဆင့် ရောက်သွားတယ်။ Aktau နဲ့ Aktobe မြို့တွေမှာဆိုရင် ဆန္ဒပြလူထုက ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး ရုံးတွေကို ဝင်စီးဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်။ မြို့ကြီးအတော်များများမှာ အစိုးရ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေနဲ့ ဆန္ဒပြ လူထုကြား ပဋိပက္ခတွေ အပြင်းအထန် ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဆန္ဒပြလူထုက သူတို့ကို ဖြို့ခွဲဖို့/ ဖမ်းဆီးဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့ အစိုးရ လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင်

...

နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက်နေ့ဟာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ဆူဒန်မှာ သွေးမြေအကျဆုံး နေ့ပဲ။ ပြည်လုံးကျွတ် လူထုချီတက်ပွဲကြီးကို လုံခြုံရေး အင်အားစုတွေက အရက်စက်ဆုံး အကြမ်းဖက် နှိပ်ကွပ်ခဲ့တယ်။ အဲဒီအစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကြီးဟာ လူထုအတွက် နောက်ဆုံး သတိပေး ခေါင်းလောင်းသံ ဖြစ်ရမယ် - လူထုအနေနဲ့ နည်းပေါင်းစုံသုံးပြီး လက်နက်စွဲကိုင် ခုခံတိုက်ပွဲဝင်မှသာ ဆူဒန် တော်လှန်ရေး အောင်ပွဲခံနိုင်မယ်လို့ နောက်ဆုံး သတိပေးလိုက်တာပဲ။

ဆူဒန်နိုင်ငံရဲ့ အကူးအပြောင်းကာလ အစိုးရကို စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ဖြုတ်ချလိုက်ပြီ။ ခြိမ်းခြောက်ခံနေရတာ ကြာပြီဖြစ်တဲ့ ဒီအာဏာသိမ်းမှုဟာ ၂၀၁၉ လူထုအုံကြွမှု ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တန်ပြန်တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေကြား ရင်ကြားစေ့ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ခြင်းကြောင့် မလွှဲမရှောင် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်တယ်။ ဒေါသပုန်ထနေတဲ့ လူထုက လမ်းမတွေပေါ် အလုံးအရင်းနဲ့ ပြန်တက်လာခဲ့တယ်။ ဆူဒန်တော်လှန်ရေး အင်အားတွေ ခြေကုန်လက်ပန်းကျမသွားသေးကြောင်း ပြလိုက်တဲ့သဘောပဲ။ ဖောက်ပြန်ရေးသမား စစ်ခေါင်းဆောင်တွေကို အပြီးတိုင် အလဲထိုးပစ်ဖို့ အခုချိန်မှာ တရစပ် တိုက်ပွဲဝင်ကြရမယ်။

(ဒီလိုတွေ ဖြစ်လာဦးမယ်လို့ သုံးသပ်ခန့်မှန်းထားခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ တုန်းက ဆောင်းပါးကို ဒီကနေ

...

အာနစ်(စ်)တို (ချေ)ဂွေဗားရားကို ဘိုလစ်ဗီးယား စစ်သားတွေက ၁၉၆၇ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၉ရက်နေ့၊ La Higuera မြို့အနီးမှာ သတ် ဖြတ်ပစ်ခဲ့တယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးကို စီအိုင်အေနဲ့ အမေရိကန် အထူးတပ်ဖွဲ့တွေက ကြိုးကိုင်စီမံခဲ့တယ်။ ချေကွယ်လွန်ခြင်း နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ ဂုဏ်ရောင်ထွန်းပြောင်တဲ့ တော်လှန်ရေးသမား အာဇာနည်ကြီးအကြောင်း ဆန်းစစ်သုံးသပ်ချက် စာတမ်းတစောင် ကျနော်တို့ ပြုစုထားဖို့ ကောင်းတယ်။ ချေ ကွယ်လွန်ခြင်း နှစ်(၄၀)ပြည့် အခါသမယမှာ ကနဦး ရေးသားခဲ့တဲ့ ဒီဆောင်းပါးထဲမှာ အယ်လန်ဝု(ဒ်)က ချေ့ငယ်ဘဝက နေ အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ နောက်ဆုံးနေ့အထိ ချေဂွေဗားရား ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာပုံကို လေ့လာထားတယ်။

မာ့(က်စ်)ဝါဒ ရှုထောင့်ကနေ ကြည့်ရင် ၁၉၄၉ တရုတ် တော်လှန်ရေးဟာ ဗျူရိုကရက်တစ် ပုံပျက်ယိုယွင်းမှုတွေ ရှိပေမယ့်လည်း လူသားသမိုင်းမှာ ရပ်ရှား တော်လှန်ရေးပြီးရင် ဒုတိယ အရေးအကြီးဆုံး ဖြစ်ရပ်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတော်လှန်ရေးကြီးကနေ မြေရှင်ကြီးစနစ်၊ အရင်းရှင်စနစ်နဲ့ နယ်ချဲ့စနစ်ရဲ့ ဗိုလ်ကျစိုးမိုးမှုကို အဆုံးသတ်သွား စေခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီကနေ့အချိန်မှာတော့ တရုတ်ပြည်မှာ အရင်းရှင်စနစ်က လွှမ်းမိုးအုပ်စိုးနေပြီ။ ဘယ် လို ဖြစ်သွားခဲ့သလဲ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ မာ့(က်စ်)ဝါဒီ အင်အားစု (IMT, International Marxist Tendency) ရဲ့ ၂၀၀၆ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ ကွန်းဂရက်(စ်)က အတည်ပြုလိုက်တဲ့ စာတမ်းကို အခန်းဆက် ဖော်ပြသွားပါမယ်။

တရုတ် ပါကစ္စတန် စီးပွားရေးစင်္ကြံ (CPEC) ဟာ ဒီဘက်နှစ်တွေအတွင်း ပါကစ္စတန်အစိုးရ ပေါ်လစီရဲ့ ဗဟိုချက် ဖြစ်လာတယ်။ အုပ်စိုးသူလူတန်းစားရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအားလုံးဟာ ဒီပရောဂျက်ကို ဗဟိုပြု လည်ပတ်နေခြင်း ဖြစ်တယ်။ ဒီစီးပွားရေးစင်္ကြံဟာ ချမ်းသာ ကြွယ်ဝမှုတွေ တိုင်းပြည်တိုးတက်ခြင်းတွေ ဆောင်ကျဉ်းပေးမှာ ဖြစ် ကြောင်း၊ မကြာခင်မှာ ပျားရည် နဲ့ နွားနို့တွေ အလျှံပယ် စီးဆင်းလာတော့မှာဖြစ်ကြောင်း အုပ်စိုးသူ လူတန်းစားက ဝါဒဖြန့်နေကြလေရဲ့။

အရင်းရှင်စနစ်ကို တော်လှန်ရေးနည်းနဲ့ ဖြိုချပစ်လိုသူတွေ ပိုပိုများလာတယ်။ ဒါပေမယ့် အလုပ်သမား လူတန်းစားက ဒါကို ဘယ်လို အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မလဲ။ ငါတို့က ဆိုရှယ်လစ် တော်လှန်ရေးတရပ်ကို ဘယ်လို စည်းရုံးဦးဆောင်နိုင်မလဲ။

အရင်းရှင်စနစ် ပြိုကွဲလာမှုသည် မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်အခြေအနေများ နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းအုံကြွလှုပ်ရှားမှုများကို ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ စပိန်၏ Spanish Indignados မှသည် ဂရိ၏ Syntagma Square နှင့် ပြင်သစ်၏ Nuit Debout အထိ၊ လူငယ်များသည် လှုပ်ရှားလာကြကာ အရင်းရှင်စနစ်ကို စတင် စိန်ခေါ်နေကြပေပြီ။ ဤ ယျေဘုယျ အခြေအနေ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့်၊ လတ်တလောခုနှစ်များ၌ အရင်းရှင်စနစ်အောက်ရှိ အလုပ်သမားလူတန်းစားအလွှာလွှာမှ ခံစားနေရသော ဖိနှိပ်မှုပုံစံအမျိုးမျိုးကိုဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုများ အလိုလိုပေါက်ကွဲ ထွက်ပေါ်လာကြသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် နှစ်စုမှာ မာက်စ်ဝါဒနဲ့ သူ့ရဲ့ လက်ဆင့်ကမ်းတော်လှန်ရေးအမွေအနှစ်ကို ဆန့်ကျင်ဟန့်တားဖို့ တရစပ် ဝါဒမှိုင်းတိုက်ခဲ့ကြတာ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ပဲ။ စတာလင်ဝါဒ ပြိုလဲချိန်တည်းက နာမည်ကြီး မီဒီယာ စာ မျက်နှာတွေပေါ်မှာ၊ တက္ကသိုလ်စာသင်ကျောင်းတွေမှာ၊ ပရော်ဖက်ဆာတွေ နဲ့ သမိုင်းဆရာတွေက မာ့က်စ်ဝါဒ ကို အဆက်မပြတ် ပုံဖျက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ဒီဆောင်းပါးမှာ မာ့က်စ်ဝါဒနဲ့ ဆိုရှယ်လစ် စနစ် အပေါ် လူအများစု အထင်အမြင်မှား၊ ယုံမှတ်မှားနေတဲ့ အချက်တွေကို လေ့လာဆန်းစစ်သွားပါမယ်။

လီနင်ရေးတဲ့ “ငါတို့ ဘာလုပ်ကြမလဲ” စာအုပ်ဟာ တော်လှန်ရေးပါတီ တည်ဆောက်ရာမှာ လေ့လာရမယ့် မာ့(က်စ်)၀ါဒ ဂန္ထဝင်ကျမ်းတစောင်ဖြစ်တယ်။ အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ်ကို မျိုးစေ့ချပေးခဲ့တဲ့ ကျမ်းရယ်လို့ ပြုပြင်ရေးဝါဒီတွေ နဲ့ ပညာရှင် ဆိုသူတွေရဲ့ ဝေဖန် ပုတ်ခတ်ခြင်းကို မကြာခဏ ခံရတဲ့ စာအုပ်လည်း ဖြစ်တယ်။

Page 1 of 2